SCHUTTERSFEEST TE SITTARD IN 1857

Op St.-Rosa-kermismaandag 31 augustus 1857 organiseerde de handboogschutterij Amicitia uit Sittard voor de tweede keer dit schuttersfeest. Doordat het eerste feest in 1856 veel indruk had gemaakt kwamen dit jaar maar liefs 35 schutterijen, waarvan zeven uit Koninkrijk Pruissen en één uit België, waardoor het een Internationale allure kreeg.

(Courier de la Meuse 12 en 19 juli 1857)

Het schuttersfeest begon reeds om 8 uur in de morgen en dan te bedenken dat vele schutterijen een lange weg te gaan hadden om in Sittard te komen. Velen waren te voet of lieten zich vervoeren met karren. De schutterijen werden door leden van de organisatie bij de stadspoorten welkom geheten en verzamelden zich op de Oude Mark.
Volgens een uitvoerig verslag in de Franstalige krant “Courier de la Meuse” van 1 september 1857 stonden rond half tien de 35 schutterijen in carré opgesteld op de Oude Markt. Alle commandanten waaronder Renier Kusters van de schutterij St.-Lambertus werden uitgenodigd in de raadzaal van het gemeentehuis. Hier werd de loting verricht voor de volgorde bij de optocht en het schieten. Verder kreeg iedere vereniging een herinneringsmedaille aangeboden daar zij aan dit feest hadden deelgenomen. Deze medaille is niet meer in het bezit van de Oirsbeekse schutterij.
Tijdens de loting trok Oirsbeek nummer 16. Zoals eerder vernoemd namen 35 schutterijen deel w.o.: Merkelbeek, Douvergenhout (in 1856 afgescheiden van Merkelbeek), Puth (afgescheiden in 1857 van Schinnen), Doenrade (afgescheiden in 1849 van Oirsbeek), Bingelrade en Schinveld. Wat opvalt is dat op beide feesten de schutterij uit Amstenrade niet aanwezig was.

De Oirsbeekse schutterij St.-Lambertus nam deel met 36 schutters uit de eerste compagnie en 23 schutters uit de tweede compagnie of wel de “Exelcitie” (exercitie, geweerdragers).
In totaal trad Oirsbeek aan met 59 schutters met o.a. koning Michael Lenssen en de reeds onder het jaar 1856 genoemde officieren en anderen.
Vanaf de Markt trokken, voorafgegaan door de marechaussee te paard, organisatoren en de Sittardse harmonieën, in een kleurrijke optocht de ongeveer 2000 uitgedoste schutters door de versierde straten van Sittard naar de plaats waar de vogel werd geschoten.
Bij het prijsvogelschieten zijn prijzen uitgeloofd voor de schutter die diverse delen van de vogel afschiet. Zo zijn er vijf geldprijzen telkens met een erekruis. De 1e prijs van 50 franc voor het afschieten van de kop, 2e prijs voor de staart en 50 franc, 3e en 4e prijs voor een vleugel elk 25 franc en 5e prijs 100 franc voor de gehele vogel. De 29-jarige ongehuwde schutter Willem Paulssen, lid van de 2e compagnie van de “Exelcitie” van de Oirsbeekse schutterij schoot de kop van de vogel af en won zo de 1e prijs van 50 franc en een erekruis. De landbouwer uit Oppeven liet een zilveren memorieschild vervaardigen voor de schutterij St.-Lambertus. Op het zilveren schild met reliëfrand werd de volgende inscriptie aangebracht:
W
PAULSSEN
EEREKRUIS
BEHAALD
TE SITTARD
+
1857

Verder is op een eiland van dit zilveren schild gegraveerd de naam van de toenmalige:

P. KNOOREN
GENERAAL

Het schild is beschadigd. Aan de bovenkant is een stuk uitgebroken met het bevestigingsoog. Dat betekent dat het schild aan het koningszilver heeft gehangen.

Wie is deze Paulssen?
Jan Jacobus Wilhelmus Paulssen, werd geboren te Ophoven-Oppeven op 24 januari 1828 om circa 11 uur in de morgen als zoon van herbergier Jan Jacob Paulssen en Maria Elisabeth Kuvens-Cuijvens. De ongehuwde landbouwer Jan Jacob Wilhelmus overleed op 3 oktober 1867 te Oppeven in de leeftijd van 39 jaar en werd op 5 oktober op het kerkhof te Oirsbeek begraven.

Wilhelmus Paulssen werd eerst lid van de schutterij in het jaar 1857 en is als laatste toegevoegd aan de 2e compagnie. In 1858 en de jaren erna is hij geen lid meer geweest, want hij komt niet meer voor op de “inlaagslijst” (contributielijst).
Ook in 1857 wordt in het “Schutterij Boek” van de schutterij over dit schuttersfeest geen enkele aantekening gevonden van eventuele deelname, onkosten of inkomsten.
Het gewonnen prijzengeld is dan ook waarschijnlijk voor de schutter geweest of het werd ter plaatse ingewisseld voor drank.

Oirsbeek, januari 2011

Geraadpleegde bronnen:
1. Schutterij boek van de schutterij St.-Lambertus
2. Historisch Jaarboek 2007, Land van Zwentibold, Oudste Limburgse Schuttersfeesten in Sittard 1856-1857, door drs. Luc Wolters
3. 150 jaar Limburgse schuttersfeesten, Oorsprong in Sittard, 1856-1857 in het Limburgs Schutterstijdschrift no. 78 van maart 2008 geschreven door drs. Luc Wolters
4. Burgerlijke stand van de gemeente Oirsbeek
5. De kranten artikelen zijn ter beschikking gesteld door drs. Luc Wolters.