HET WEL EN WEE VAN DE SCHUTTERIJ ST.-LAMBERTUS TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG 1940 – 1945 (deel 1)

Op vrijdag 10 mei 1940 vallen Duitse troepen Nederland, België en Luxemburg binnen. De Tweede Wereldoorlog werd voor deze landen een feit.

Vanaf die datum zal heel veel veranderen voor de Oirsbeekse bevolking en het verenigings- leven. De mensen werden beknot in het uitoefenen van hun werk en hobby.

Na de inval kwamen meteen andere leefregels. De mensen moesten o.a. hun radio’s, luxe en vrachtauto’s, postduiven, prikkeldraad en koperdraad inleveren. De gezinnen kregen inkwartiering van Duitse- en later geallieerde militairen.

De schutterij(en) hebben hun tol aan de Duitse bezetter ook moeten betalen. Zij moesten sabels, trommen, schietstangen en geweren, die reeds onklaar gemaakt waren, inleveren. Ook de zware buksen waarmee op de koningsvogel en schuttersfeesten werd geschoten moest worden ingeleverd. Dat hield in dat alle schietactiviteiten zoals koningsvogelschieten, Bonds- en Oud Limburgs Schuttersfeesten niet meer konden plaatsvinden.

We zullen dan ook op chronologische volgorde gaan bekijken wat de schutterij in die oorlogsjaren aan activiteiten heeft ondernomen en beginnen vanaf 1 januari 1940 tot en met het gehele jaar 1945.

1940

In maart oefent het trommelkorps nog in de bewaarschool want er wordt huur betaald van fl. 5,- en nog een trommelvel gekocht dat fl. 3,- kostte.

Op Hemelvaartsdag 2 mei kon het koningsvogelschieten geen doorgang vinden wegens de gespannen sfeer. Verschillende leden van de schutterij waren reeds gemobiliseerd.

Op vrijdag 31 mei wordt oud- en erelid Joannes Hubertus Houben met schutterseer begraven, De rouwkrans koste fl. 8,60 en de zieledienst fl. 5,95 welke werden betaald uit de schuttekas. Na de begrafenis werd er nog de nodige drank genuttigd in café Wed. Deumens en bij Wil. Mulkens wat de schutterij te samen fl. 2,18 kostte.

Pater Habets kreeg een geschenk van de schutterij dat fl. 13,- kostte volgens de uitgave in het kasboek op 18 juli.

Op zondag 18 augustus werd door de schutterij een uitstapje gemaakt naar Valkenburg wat de schutterskas fl. 83,40 kostte. De schutters hebben daar de bloemetjes eens lekker buiten gezet. Misschien hadden schutters toen reeds door dat er een slechte tijd stond aan te komen en het geld gingen opmaken!

Op 19 augustus werden twee koffers aangeschaft voor het vaandel en het koningszilver Kosten fl. 12,-

Op zondag 1 september werd door de leden van de schutterij een bezoek gebracht aan de Passiespelen te Tegelen.

In het openluchttheater De Doolhof werden de passiespelen opgevoerd. De uitvoering werd gespeeld met de nieuwe tekst geschreven door pater Jacques Schreurs. De door Victor Vermin uit Maastricht geschreven muziek werd uitgevoerd door het Tegels orkest Mignon (het latere Tegels symfonie Orkest) onder leiding van Jacques Penninx

Gereisd werd per L.T.M.-tram van Oirsbeek naar Sittard en retour fl. 11,–, per trein van Sittard naar Tegelen en retour fl. 50,40 en de entree bedroeg fl 74,-. Verder werd nog voor fl. 82,05 aan drank ter plaatse uitgegeven. Het totale uitstapje koste de schuttekas fl. 217,45 wat veel geld was in die tijd.

Op woensdag 18 september werd er een windbuks-schietconcours gehouden wat de schutterskas fl, 27,50 aan prijzen kostte en volgens het kasboek niets opleverde.

Op donderdag 14 november werd café Renier Kusters een kegelavond door de schutterij georganiseerd wat niets opbracht en alleen maar fl. 19,01 kostte.

1941

Het oefenen van het trommelkorps vindt dit jaar ook gewoon plaats. Dit is te constateren dat er nog trommelvellen worden gekocht en op 27 mei nog een nieuwe trom voor fl. 20,-

Met het hoogfeest van Pasen op 13 april heeft de schutterij fl. 17,- aan drank uitgegeven.

Het jaarlijks koningsvogelschieten op Hemelvaartsdag 22 mei kon niet plaatsvinden zoals te zien is in de volgende advertentie.

Limburgsch Dagblad donderdag 15 mei 1941

Op zondag 8 juni trok de Sacramentsprocessie uit in alle luister langs de versierde straten. Op vier plaatsen n.l. in elk gehucht Gracht, Oppeven Oirsbeek en daarbij sinds enige tientallen jaren weer voor het eerst aan het nieuwe “Bronkhuisje” te Klein-Doenrade. Op kermismaandag 9 juni had de schutterij een hoogmis in de kerk en aansluitend werd een korte tocht gemaakt door het dorp waarbij de nodige café‘s werden bezocht waaronder Meertens, Scheepers, Wed. Deumens en Wil Mulkens. Totale kosten van H. Mis en drank fl. 16,22.

Op zondag 20 juli was de schutterij aanwezig bij het muziekfeest dat gehouden werd door de fanfare St. Gerlachus, want er werd op de feestweide fl. 6,- aan drank uitgegeven. Verschillende muziekverenigingen hebben aan het muziekfeest hun medewerking verleend o.a de fanfare van Doenrade, Jabeek, Schinveld de harmonie van Amstenrade en Bingelrade. Het feest werd gehouden in de feestweide van de Hr. J. Knops te Oppeven tegenover de Tramhalte.

Op vrijdag 15 augustus Maria Hemelvaart is de schutterij ook uitgetrokken wat te zien is aan de kosten van drank en rookartikelen van fl. 41,87 en twee trommelvellen fl. 8,50.

Aan de kosten te zien hebben de schutters er van genoten.

De schutterij heeft in augustus besloten om een zware windbuks aan te schaffen om de schietvaardigheid in de oorlogsjaren niet te verliezen. In het kasboek van de schutterij staat geboekt op vrijdag 5 september een bedrag van fl. 54,50 voor de zware buks en kogels.

Limburgsch Dagblad van donderdag 28 augustus 1941

Op 27 september en 15 oktober staat in het kasboek de uitgaven van fl. 7,55 en fl. 33,50 aan prijzen voor het windbuksschieten. Nergens worden er inkomsten geboekt.

1942

Op 30 maart staat in het kastboek van timmerman Karel Beugels, tevens voorzitter en generaal van de schutterij een bedrag van fl. 14,25 aan inkomsten. Hij heeft namelijk in opdracht voor de gemeente Oirsbeek “een groote kist gemaakt voor het vervoer van de Buksen”

De opdracht werd gegeven door oud- voorzitter, generaal en erevoorzitter en tevens gemeentesecretaris Gerard Fleischeuer.

Rekening uit het kasboek van timmerman Karel Beugels

De zware prijschietbuksen welke waren ingeleverd door de schutterij en zich nog op het gemeentehuis bevonden werden door de toenmalige gemeente secretaris Fleischeuer ontvreemd en naar Karel Beugels gebracht. De buksen werden in de kist gedaan en onder een grote stapel hout bij hem thuis verstopt. Een tijdje later kwamen de Duitsers bij Beugels, maar niet voor de buksen maar voor een lading hout. Beugels overtuigden de Duitsers ervan dat hij toch wel een klein beetje hout voor zich zelf nodig had. Vlak daaronder lag de kist met de buksen verborgen.

Op woensdag 13 mei wordt te Amstenrade met Oirsbeekse schutterseer Jan Mengelers begraven. Hij is meer dan 50 jaar lid van de schutterij. De kosten bedragen voor de rouwkrans fl. 12,- en voor de zielemis fl. 5,95 en worden betaald uit de schuttekas.

Op kermismaandag 1 juni had de schutterij een hoogmis (fl.5,95) in de kerk en aansluitend werd een korte tocht gemaakt in de kern van het dorp waarbij de café’ Mulkens (fl.2,10) en Scheepers (fl.1,56) werd bezocht.

Op zondag 20 juli biedt een delegatie van het bestuur van de schutterij de voetbalclub Adveo een bloemenmand aan van fl. 10,- bij het behalen van het kampioenschap in de 1e klas.

Op vrijdagmorgen 18 september wordt burgemeester van Oirsbeek en Merkelbeek P.J.K. Babriëls ten grave gedragen. De lijkbaar was bedolven onder een schat van kransen o.a. van de verschillende dorpsverenigingen zoals de schutterij St. Lambertus, de fanfare St. Gerlachus de Oirsbeekse Toneelvereniging en de voetbalclub Adveo.

Ook was een delegatie van de schutterij bij de begrafenis aanwezig.

In het kasboek van de schutterij staat onder 21 september de uitgaven geboekt van een krans fl. 20,- en zielemis fl. 5,95 voor het erelid de burgemeester.

Op zondag 27 december hield de “Oirsbeeksche Konijnen Vereeniging” (O.K.V.) in het patronaat een grote konijnententoonstelling. De Oirsbeekse schutterij was bij de opening aanwezig en overhandigde het bestuur een enveloppe met fl. 10,--. De O.K.V. werd opgericht op zondag 17 augustus 1941.

Oirsbeek, juni 2011

Wim Douven

Archivaris.