ONTSTANE PERIKELEN ROND HET KONINGSVOGEL- EN PRIJSVOGELSCHIETEN
1851
De eerste moeilijkheden bij het koningsvogelschieten die genoteerd staan deden zich voor op Hemelvaartsdag 29 mei 1851.
“Wierd voor de tweede rijs (keer) Koning den Eerstgenoemden Janh- Stessen zegge in het Achtienhonderdt negenenveertigste Jaar (1849).
Het opvolgende jaar wierdt Koning:
Walram Meijers zegge in 1850
Jan Hubr. Stessen in 1852
Svr Beugels in 1853
Andr. Jacobs in 1854
Piet Bekkers in 1855
Over het vogel schieten int jaar 1851 zijn geschille gevallen door meer dan drie te gelijk schietende, derhalve was door dit jaar genoemde Walr. Meijers Koning, nog Koning tot de schietdag 1852”.
Dit houdt in dat er niet gekaveld is of eventueel een nieuwe vogel is opgezet.
De 2e schepen, van beroep metselaar/pleisteraar, Walram Meijers uit Ophoven-Oppeven wordt zo koning in 1850 en 1851. Merkwaardig is dat op de koningsplaat zijn naam en het jaar 1850 staat gegraveerd en niet 1851. Wel is de naam M. Lenssen, koning van het jaar 1857 op deze plaat gegraveerd.
1862
Er wordt in de krant Mercurius van 30 augustus 1862 gemeld:
“Op Zondag 7 September 1862, zal te Schinnen, door de Schutters vereeniging St. Lambertus van Oirsbeek, een prijsvogel worden geschoten”
Waarom gaat men daarvoor naar Schinnen? Is de reden wellicht dat de schutterij van Schinnen een zilveren met goud versierde medaille heeft uitgeloofd?
(Krantenartikel in Mercurius van 30 augustus 1862)
Zo staat er in een ingezonden stuk in de krant Mercurius van 27 september 1862 het volgende:
“Schinnen, 24 september 1862, Mijnheer de Redacteur!
Verleden Zondag had alhier plaats, het vroeger aangekondigde prijs-vogelschieten, door de St. Lambertus-schutterij van Oirsbeek. De prijs, eene zilveren met goud versierde medaille, door de schutterij van Schinnen uitgeloofd, werd door Andreas Jacobs uit Oirsbeek, behaald.
Door het schoone weer begunstigd, waren uit de omliggende plaatsen tallooze nieuwsgierigen gekomen, die eerst laat in den avond, Schinnen verlieten. Moge de goede verstandhouding tuschen de beide schutterijen, aan wien wij dezen heugelijken dag te danken hebben, nog lang voortduren, en ons, het soortgelijke feesten nog dikwijls vergasten
Met de opneming, etc. A.B.C.”
Wie was Andreas Jacobs? De dienstknecht Andreas Jacobs werd in 1813 geboren te Jabeek en was in 1861 (tweede huwelijk) gehuwd met Anna Hamers. Hij was lid van de schutterij vanaf de heroprichting in 1848. In 1854 was Andreas koning van de schutterij. Het gewonnen ere-kruis (medaille) gewonnen met het prijsvogelschieten te Schinnen vermaakte hij volgens een verklaring, opgemaakt te Oirsbeek op 21 september 1862, aan de schutterij. Andreas verliet de schutterij in 1873.
1874
Onderstaand voorval staat opgetekend in het “Schutterij Boek van de Broederschap”, wat geschiedde op Hemelvaart 14 mei 1874 tijdens het koningsvogelschieten:
“Is door twist wegens gelijke schot niemand tot koning erkent”
Deze twist moet toch hoog opgelopen zijn, daar er dat jaar niemand als koning werd erkend. Ook artikel 9 van het reglement van 1862 schijnt niet in aanmerking te zijn genomen.
1876
Ongeluk met buks tijdens het prijsvogelschieten op kermismaandag, 12 juli 1876.
Het Roermonds Dagblad meldt op zaterdag 17 juni 1876 het volgende:
“jl. Maandag, bij het gelegenheid van het vogelschieten te Oppeven, gemeente Oirsbeek, sprong het geweer van den daglooner S., ten gevolge waarvan hij even boven de pols gewond werd en er eene hevige bloedvloeijing plaats had. Tevens werden nog een drietal in de nabijheid staande personen ligt gekwest. Dit ongeluk liep dus betrekkelijk goed af, want ook de wonde van S, scheen geen ernstige gevolgen te zullen hebben, doch het had ook één of zelfs meer menschenlevens kunnen kosten. Het ware dan ook wenschelijk, zegt onze berigtgever, dat er iets kon gedaan worden om dergelijke ongevallen te voorkomen, want gedurig verneemt men van ongelukken bij ’t vogelschieten, welke meestal ontstaan doordat het vuurwapen niet goed of wel te zwaar geladen is. Hierop diende op de eerste plaats toezigt te worden gehouden”
Als gewonde schutter komt alleen in aanmerking Winand Stessen. Hij was lid van de schutterij en meermaals koning geweest en had hoogstwaarschijnlijk ook een eigen geweer.
In het kasboek van de schutterij staat bij de uitgaven geboekt op 12 juni 1876, tambour en fluiter 12,50 fr., aan de prijsvogel 5 fr.
Tijdens dit prijsvogelschieten was ook de harmonie van Amstenrade aanwezig. In hun kasboek staat 12 juni 1876 ontvangen bij het schuttersfeest te Oppeven, 16,80 fr.
1933
In de krant de Limburger Koerier van donderdag 15 juni 1933 staat het volgende:
“Oirsbeek – Koningsvogleschieten.
Het jaarlijksch koningsvogelschieten der schutterij St.-Lambertus, dat O.H. Hemelvaart
(donderdag 25 mei 1933) was uitgesteld, is kermis-Maandag (12 juni 1933) gehouden. Na een hevigen strijd gelukte het dhr. Jan Roberts met een welgemikt schot den vogel naar beneden te halen”.
Zoals reeds bekend, de 26-jarige geweerdrager, van beroep mijnwerker, Jan Roberts uit de Gracht later Altaarstraat werd de nieuwe koning.
Om welke reden het koningsvogelschieten is verplaatst is het gissen, het kan zijn door hevige regenval.
1935
Volgens het artikel in het Limburgsch Dagblad van 23 mei 1935:
“Sinds menschenheugnis was het steeds een gebruik der schutterij St.-Lambertus om op O.L.H. Hemelvaartsdag den koningsvogel te schieten. Wegens de op dien dag op de wielerbaan plaats hebbende groote wedstrijden, mede nog in afwachting van de nieuwe geweren, zal het koningsvogelschieten dit jaar op een anderen datum plaats hebben”
(Krantenartikel in het Limburgsch Dagblad van 23 mei 1935)
Maar het kon toch niet waar zijn dat de schutterij van deze traditie zou afwijken want Hemelvaartsdag was toch heilig voor hen. Ook was het probleem dat het schootsveld van het koningsvogelschieten, aan de Molenweg richting de wielerbaan lag. De wielerbaan was gelegen tegenover huis Starman/Houtvast aan de Provinciale weg.
Zo maakt het Limburgsch Dagblad op 28 april 1935, vijf dagen, later ook de volgende rectificatie:
“Schreven wij verleden week, dat om reden er op O.L.H. Hemelvaartsdag op de Wielerbaan groote wedstrijden plaats hebben, het jaarlijksch door de schutterij “St.-Lambertus” te houden Koningsvogelschieten niet zou plaats hebben, thans vernemen wij met zekerheid, dat de Schutterij hare traditie wil handhaven en dus ook op dezen dag het Koningsvogelschieten zal gehouden worden, en wel onmiddellijk na afloop der wielerwedstrijden.
De nieuwe geweren zijn inmiddels gearriveerd en zullen dan door de schutters in gebruik worden genomen. Behalve met deze nieuwe geweren zijn er ook nog eenige schutters die met de zware buks den vogel bewerken, waarin steeds der Math (treinmachinist Math Mengelers van de Schatsberg) het leeuwenaandeel heeft. Wij twijfelen er dan ook geenszins aan dat dit gebeuren evenals andere jaren door een talrijke menigte toeschouwers zal worden bijgewoond”.
Uiteindelijk schoot de 43-jarige mijnwerker en kastelein Jan Renier (Neer) Kusters de vogel af.
1935
Prijsvogelschieten op kermismaandag 17 juni 1935. Deze prijsvogel koste de schutterij fl. 3,-, tevens werd er op de feestweide nog fl. 2,20 aan drank uitgegeven en betaald uit de schutterskas.
Een kranten artikel op 20 juni 1935 in het Limburgsch Dagblad meldt het volgende:
“Kermis-Maandag j.l. hield de schutterij St._Lambertus het van oudsher gebruikelijke prijsvogelschieten. Nadat een vier- of vijftal schoten gelost waren, raakte schutter Roberts den vogel zoo hevig, dat de ijzeren staaf waarop de vogel geplaatst was afknapte en met vogel en al naar beneden kwam. Groote teleurstelling bij de andere schutters die nu hun kans zoo spoedig verkeken zagen, maar ook van de toeschouwers omdat het zoo gauw was afgelopen. Maar enfin, Roberts had den vogel afgeschoten en de uitgeloofde premie verdiend”
Wie was deze Roberts? In het jaar 1935 waren vier naamgenoten Roberts lid van de schutterij en wel Servaas (Sjir) aan het Eind, Jan uit de Gracht, koning van 1933, Jan (Sjang) uit Oirsbeek en Math uit de Gracht. Wie van de vier was het?